Friday, April 07, 2006



قاليهای استان همدان آذربايجان - شهر همدان

ويژگيهای تاريخی و جغرافيايی همدان

تا آنجا كه تاريخ نشان مي دهد ، شهر همدان از زمان "ديااُكو" كه موسس سلسله ی ماد بود به عنوان پايتخت ايران انتخاب شد. البته اولين باری كه اسم اين محل برده شده در حدود 1100 پيش از ميلاد بود كه نام همدان را "امدانه" ذكر كرده اند.

اين شهر حتی قبل از اين كه پايتخت مادها شود، مورد حمله آشوريان قرار مي گ رفت و مردم همدان قائم و استوار نه تنها در برابر حملات آشوريان، بلكه در دوره های بعدی در مقابل هجوم "يونانيان"، "رومي ها"، "عثمانيان" ايستادگی و مقاومت نموده اند. اين شهر تحت نامهای ديگری از قبيل هگمتانه ، هگمتان، اكباتان و آمدانه نيز نوشته شده است. ابل حوقل در مورد اين شهر نوشته است:

"همدان شهری بزرگ و زيبا و دارای نهرها و درختان و توابع پهناور و غلات است. در اين شهر، گروهی از اهل ادب و دانش و مروت مقيم اند. در آنجا قيمتها ارزان و گوسفند و لبنيات و پنير و انواع كالاهای بازرگانی مانند زعفران فراوان يافت مي شود."
اصطخری جغرافيا نويس ديگر قرن چهاردهم هجری از معدن قلع در حوالی همدان و قماشهای متنوع و كفشهای خوبی كه در آنجا ساخته می شود سخن به ميان آورده است. در حال حاضر همدان تا شهر تهران 337 كيلومتر فاصله دارد. از شمال به قزوين و زنجان، از مغرب به باختران، از مشرق به ساوه و زرند و از جنوب به اراك و ملاير محدود است.

مناطق قاليبافی و سوابق آن در شهر همدان
امروزه در شهر همدان فرشباقی از رونق كمتری نسبت به گذشته ای نه چندان دور برخوردار است. در اين شهر فرشبافی پر رونقی جريان داشته است و همدان يكی از مراكز اصلی تجارت فرش در منطقه غرب كشور بوده است. بسياری از فرشهای مركز و غرب ايران از اين مسير راهی عراق و شهرهای عربی و اروپا مي شده است.

شركتهای خارجی در تمام سالهای 1880 و دوران جنگ جهانی اول و دوم همپای فعاليت چشمگيری كه در مناطقی نظير كرمان، اراك و تبريز داشته اند در اين شهر نيز به تجارت مشغول بوده اند. تجارت فرش همدان در دست عده ای از تجار انگليسی و تجار ارمنی بوده است. از كارگاههای معروف قديم قاليبافی در شهر همدان مي توان اين عده را نام برد: كارگاه قالی شيخ وكيل الرعايا - كارگاه يوسف زنجانی - كارگاه سرهنگ حسن رياحی - از تجار قديمی مي توان مسيوابله دوران ، حاج احمد صناعی همايوني، محمد شفيع مقتدر، خان احمدی و حاج هادی كشاورزی و يوسف زنجانی (كه از پايه گذاران فرش شهری باف و معاصر همدان بود) را نام برد. همچنين حاج غلامرضا سرفراز، ابراهيم كشميري، حاج غلامرضا يزدی و... را مي توان از پيشكسوتان فرش معاصر و شهری باف همدان دانست. امروزه در همدان فرشبافی به روستاها منقل شده است.

قاليهای قديم منطقه درجزين از توابع رزن دارای شهرت خاصی در بازار فرش همدان بوده است كه به ترتيب شامل روستاهای سوزن، سايان، كاج و سليك می باشد. روستای سوزن در گذشته از توليدات درجزين كه هم اكنون در همدان موجود است يا متعلق به روستاها و مناطق دورتر مي باشد كه به نام درجزين بفروش مي رسد و يا از توليدات سالهای گذشته اين منطقه است. روستای بزچلو در جنوب منطقه درجزين قرار دارد و توليدات آن به نسبت منطقه زيبايی با طرح هراتی و سرخ رنگ يا نخودی بوده است و از معدود نقاطی بوده كه از طرحهای گردان تحت تاثير قاليبافی اراك استفاده مي كرده است. حتی برخی اين روستا را از لحاظ قاليبافی در منطقه اراك معرفی مي نمايند. روستای انجلاس كه در 15 كيلومتری جنوب شرقی همدان قرار دارد از ديگر مناطق شناخته شده بوده است كه قاليچه های آن بسيار زيبا و معمولاً در ابعاد كوچك و به صورت يك پود بافته مي شده اند. طرح شاخص آنها بوته ای و ماهی درهم بوده است. اما امروز اين روستا خالی از سكنه است. روستاهای زاغه و تاج آباد نيزكه در نزديكی يكديگر قرار گرفته در ميانه راه همدان به اسدآباد قرار دارند. توليدات اين دو روستا تشابه زيادی از نظر رنگ و طرح و ابعاد دارند. رجشمار آنها در حدود 20 الی 25 رج می باشد . از ديگر مناطقی كه در اطراف همدان قرار دارند مي توان به بيوك آباد و كبوتر آهنگ اشاره نمود.

طراحان معروف فرش در همدان
شهاب الدين كوثري، اسحاق ايرانپور، ميرزا رضا يگانه، علی اصغر حسينخاني، احمد غفاري، حسن شهيدي، محمود و احمد شهيدي، اسدالله شاخصی و محمد گيلانی از معروفترين طراحان معاصر قالی شهری باف همدان مي باشند.


Share/Bookmark

0 Comments:

Post a Comment

<< Home