انقلابيون مشروطه از همدان آذربایجان

دو نفرى كه در اين تصوير مى بينيد «شهيد سيدعبدالرزاق» و «سيدحسين مترجم مدنى» از فعالان مشروطه در همدان هستند كه در زمان فتح تهران به انقلابيون نقاط ديگر پيوستند. شهيد سيدعبدالرزاق سازنده پلاك «عدل مظفر» است كه در سردر مجلس شوراى ملى نصب شده بود. «سيدحسين مترجم مدنى» بعد از فتح تهران به رياست اوقاف و معارف همدان منصوب شد. اين دو نفر به همراه «ميرزا على محمدخان تربيت» (خواهرزاده تقى زاده) در سال ۱۳۲۹ هجرى قمرى در خيابان لاله زار ترور شدند. اين عكس در روز فتح تهران گرفته شده است.

انقلابيون مشروطه در شهرهاى ديگر ايران به غير از تبريز كمتر شناخته شده هستند و به همين دليل عكس هاى آنان تا به حال كمتر منتشر شده اند. اين عكس به همراه ۲۹ قطعه عكس ديگر در نمايشگاهى از دوازدهم تا سى و يكم مردادماه در عكسخانه شهر تهران به نمايش درمى آيند. چهاردهم مردادماه سالروز امضاى فرمان مشروطه توسط مظفرالدين شاه قاجار است. بخشى از اين عكس ها در ويژه نامه مشروطه شرق چاپ مى شود. شاه قاجار در سال ۱۳۲۴ هجرى قمرى حكومت مشروطه را پذيرفت. دو كلمه «عدل مظفر» كه بر پلاك بالاى مجلس شوراى ملى نصب شده بود طبق محاسبات ابجد عدد ۱۳۲۴ مى شود.

در اين نمايشگاه قرار است در كنار ۳۰ قطعه عكس، سندهاى كوچكى نيز براى نخستين بار به نمايش درآيند. از جمله اين اسناد مى توان به نامه هاى عبدالرزاق اشاره كرد. بقيه عكس هاى اين نمايشگاه از اين افراد است: مظفرالدين شاه قاجار، اتابك اعظم، مجاهدان مشروطه، متحصنين، مجلس پس از به توپ بسته شدن، مراسم سالگرد شهادت ميرزا جهانگيرخان صوراسرافيل و ملك المتكلمين. اميرشهاب رضويان كارگردان سينما در كنار كار سينمايى خود به تحقيق درباره تاريخ عكاسى نيز مى پردازد. او جمع آورى عكس ها و اسناد اين مجموعه را به عهده دارد و در اين خصوص مى گويد: «اين مجموعه شامل عكس هايى مربوط به سال هاى ۱۲۷۴ تا ۱۳۰۴ شمسى است و از آلبوم هاى خصوصى مرحوم سيدحسين مترجم مدنى، مرحوم سيدمحمد مترجم مدنى، سيدمصطفى مترجم مدنى، زهرا خانم مترجم مدنى و سيدفخرالدين مدنى جمع آورى شده است.»