در سالروز " روز جهاني زبان مادري "

تقاضاي جمعي از شاعران ، هنرمندان
و نويسندگان شهرستان‏هاي تؤرك‏نشين استان همدان
از مسئولان

چاپ شده در هفته نامه "سينا" ( استان همدان)
مورخ 15/12/1387


« وَ مِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَات وَالْأرْضِ وَ اخْتِلَافُ ألْسِنَتِكُمْ وَ ألْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّلْعَالِمِينَ » ( خلق آسمانها و زمين و نيز مختلف بودن زبان‏ها و رنگ‏هاي شما ، از جمله آيات اوست . البته كه در اين ، براي عالِمان ، عبرت‏هايي است ) " سورة مباركة روم ـ آية 22" .

از "كنفوسيوس" ، فيلسوف چيني مي‏پرسند : « اگر روزي در صدد اداره كشوري بر‏مي‏آمديد ، نخستين تدبيرتان چه مي‏بود؟ » . كنفوسيوس چنين جواب مي‏دهد : « بي‏شك ، كار را از بازنگري "زبان" آغاز مينمودم » . و در ميان نگاه‏هاي بهت‏زده حاضران چنين ادامه مي‏دهد : « اگر "زبان" ناقص بماند ، "واژه"‏ها از افادة كامل "انديشه"ها ناتوان مي‏گردند . اگر "انديشه" به طوركامل ، افاده نگردد ، "كار"هايي كه مي‏بايست انجام شوند ، به درستي عملي نخواهند شد . اگر "وظائف" آنگونه كه بايسته است انجام نپذيرند ، "فرهنگ و حاكميّت" آسيب خواهد ديد . اگر "حاكميّت و فرهنگ" آسيب ببيند ، "عدالت" از مسير خويش ، منحرف خواهد گرديد و اگر "عدالت" از مسير خويش منحرف شود ، تودة مردم ، متحيّر و بي‏خبر از عاقبت امور ، دچار "سردرگمي و هرج و مرج" مي‏گردند . از اين روست كه چيزي با اهميّت‏تر از "زبان" وجود ندارد » .

از فيلسوف شهير "ويتگُنشتاين" نقل است كه مي‏گويد : « به من بگو به كدام "زبان" ، صحبت مي‏كني ، تا بگويم چگونه "فكر" مي‏كني » .

آري ، "ماهيت" انسان ، چيزي جز "تفكّر" او نيست و "نوع و طرز تفكّر" او هم ، مُتلائم و متناسب با "نوع زبان" اوست ؛ به عبارت ديگر ، بنيادي‏ترين رُكن "هويّت" انسان ، "تفكّر" او و بنيادي‏ترين رُكن "تفكّر" نيز ، "زبان" است ؛ در نتيجه ، بيماري يا نابودي "زبان" ، مساوي با بيماري يا نابودي "تفكّر" ؛ و بيماري يا نابودي "تفكّر" ، مساوي با بيماري يا نابودي "هويّت" انسان و در مجموع ، يك ملّت است . ملّت و قومي كه به "زبان خودش" ، تعليم و پرورش نبيند ، دچار زوال "انديشه و تفكّر" مي‏شود و بديهي است كه در اين صورت ، "هويّت و شخصيّت قومي و ملّي خاصّ خودش" را از دست مي‏دهد ( كه همان ابتلا به اليناسيون هويّتي و فرهنگي است ) و در نهايت به قافلة ملّتهاي ماضي مي‏پيوندد ، كه ديگر نَه اثري از آنان بر جاي مانده است و نَه خبري ... . تنها اكسير منحصر به فرد ، كه حامل عواطف بي‏بديل خانوادگي و انديشه‏ها و تجربيّات آن است ، تنها و تنها "زبان اجدادي و مادري انسان" است و حتّي اگر انسان بتواند به چندين زبان بيگانه ، صحبت كند ، هرگز اين زبان‏ها قادر نخواهند بود كه آينة بي غلّ و غشّ هويّت فكري و عاطفي وي باشند . سلّول بنيادي سازنده و قوام‏بخش "هويّت و شخصيّت" هر قوم و ملّت ، خانواده و سپس مراجع تعليمي ( منجمله مدرسه ) است و بديهي است بيماري و يا نابودي هويّتي يك قوم و ملّت ، از بيماري و يا نابودي هويّتي اين دو ( خانواده و مدرسه ) شروع مي‏شود و بالعكس .

در نتيجة بيش از نيم‏قرن حاكميّت رژيم ضدّ اسلامي و نژادپرست پهلوي و اجراي سياست "يك ملّت ؛ يك دولت ؛ يك زبان" از طرف آريامهريان ، زبان تؤركي ما تؤرك‏ها ، در چنبرة چنين خطر مُهلكي بوده كه "اليناسيون هويّتي" ، نتيجة ضد‏اسلامي و غيرانساني آن است . تؤرك‏هاي ايران از دولت جمهوري اسلامي ايران انتظار دارند كه بعد از گذشت سي‏سال از انقلاب اسلامي و سقوط رژيم ضدّ اسلامي پهلوي ، سي ميليون تؤرك ايران را در احقاق حقوق فرهنگي و زباني خويش ياري دهند و در وهلة اوّل ، اصول 15 و 19 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران اجرا گرددكه طبق آن :
اصل 19 : « مردم ايران ، از هر قوم و قبيله كه باشند ، از حقوق مساوي برخوردارند و رنگ ، نژاد ، زبان و مانند اينها ، سبب امتياز نخواهد بود » ؛

اصل 15 : « زبان و خط رسمي و مشترك مردم ايران ، فارسي است . اسناد و مكاتبات و متون رسمي و كتب درسي بايد با اين زبان و خط باشد ، ولي استفاده از زبانهاي محلّي و قومي در مطبوعات و رسانه‏هاي گروهي و تدريس ادبيّات آنها در مدارس ، در كنار زبان فارسي ، آزاد است » .
همچنين شعرا ، نويسندگان ، هنرمندان و مردم شهرستان‏هاي تؤرك‏نشينِ استان همدان ، مصرّانه از مسئولان محترم تقاضا دارند كه :

1ـ شبكة صدا و سيماي استان همدان ، از مشي خود مبني بر بي‏اعتنايي به فرهنگ ، ادب ، هنر و زبان تؤركي آزربايجاني تؤرك‏هاي استان همدان ( كه حدّاقل يك ميليون نفر از جمعيّت اين استان را تشكيل مي‏دهند ) ، عدول نموده و همچون ساير شبكه‏هاي استاني كشور ، به «وظيفة اصلي» و «تعريف‏شدة» خود ، عمل نمايد . مهندس "ضرغامي" ، رياست سازمان صدا و سيماي كشور در مورخة 7/4/1381 در مصاحبه با "شبكه يك تلويزيون" چنين گفت :

« ما آن "شبكة استاني" را كه بيشتر به "مسائل ملّي" مي پردازد ، شبكة استاني موفّقي نمي‏دانيم ؛ چون از مدار "وظيفة اصلي" خودش خارج شده است . "وظيفة اصلي" شبكة استاني ، پرداختن به "سُنَن ، زبان ، گويش و مسائل قومي همان استان" است » .

با توجه به سخنان مذكور آقاي ضرغامي ، بايد گفت كه شبكة صدا و سيماي استان همدان ، از مدار « وظيفة اصلي» خودش ، خارج شده است ؛ چرا كه نه تنها برنامه‏هايش به زبان تؤركي آزربايجاني ـ كه زبان اكثريت مردم استان همدان است ـ نمي‏باشد ، بلكه كوچكترين برنامه‏اي در مورد سنن و آداب و رسوم و ادبيات و موسيقي غني تؤرك‏هاي استان همدان ندارد ( حتي متاسفانه بعضاً تحت عنوان به اصطلاح طنز !! و خنداندن مخاطب !! ، زبان و هويت تؤركي ، مورد تمسخر نيز قرار مي گيرد ) . به راستي آيا وقت آن نشده است كه رياست محترم سازمان صدا و سيماي كشور ، براي بازگرداندن شبكة صدا وسيماي استان همدان ، به مدار « وظيفة اصليِ» خودش ، اقدام مقتضي به عمل آورند ؟

2ـ ادارة كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان همدان و ساير مراكز مرتبط استاني ، در راستاي اجراي اصول 15 و 19 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران ، به تكليف قانوني خود ، جامه عمل بپوشانند و تمهيدات لازم براي نشر مطبوعات تؤركي استاني را فراهم نمايند ؛ امري كه عليرغم ده‏ها بار تقاضا ، تاكنون جواب مثبت نيافته است و حتي از اعطاء مُجوّز تغيير زبان هفته‏نامة "سينا" ، از «فارسي» به «فارسي ـ تؤركي» خودداري مي شود ! ( نكته اينجاست كه اين هفته‏نامه ، تنها نشريه و اساساً تنها رسانة استان همدان است كه به رغم بسياري از ناملايمات ، بار گران پاسداشت از زبان و ادب تؤركي آزربايجاني را در سطح استان به دوش مي‏كشد ) .

ما به عنوان جمعي از شاعران ، هنرمندان و نويسندگان تؤرك استان همدان ، در سالروز "روز جهاني زبان مادري" ( دوم اسفند ماه ) ، از رياست محترم جمهوري اسلامي ايران ، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و رياست سازمان صدا و سيماي كشور ، مي‏خواهيم كه صداي ما را بشنوند كه :
« يَا أَيُّهَا النَّاسُ إنَّا خَلَقْنَاكُم مِن ذَكَرٍ وَ أُنثَى وَ جَعَلْنَاكُمْ شُعوُبَاً وَ قَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَيكُم إنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ » ( اي انسان‏ها ! ما شما را ، از مرد و زني خلق كرديم و شما را ملّت‏ها و قبيله‏ها قرار داديم تا به شناخت يكديگر دست يازيد . البتّه كه با‏كرامت‏ترين شما نزد الله ، با‏تقواترين شماست . همانا الله ، عليم و خبير است ) "حجرات ـ 13" .

جمعي از شاعران ، هنرمندان
و نويسندگان شهرستان‏هاي تؤرك‏نشين استان همدان
2/12/1387