زبان ترکی در منطقه اسدآباد استان همدان آزربايجان


http://asadabadafshar.blogfa.com/8911.aspx

زبان ترکی که در منطقه اسدآباد تکلم میشود خود لهجه ای از یک لهجه دیگر ترکی است یعنی لهجه ترکی خاص منطقه اسدآباد از لهجه ترکی همدانی از زبان ترکی آذربایجانی

متاسفانه بعضی از همشهریان ما زبان خود را جدا از ترکی آذربایجانی می دانند و این مسئله به این خاطر است که ترکی آذری را با لهجه خاص تبریز یا اردبیل یا ارومیه یکی می دانند در حالی که این چنین نیست زبان ترکی آذربایجانی شامل لهجه های مختلفی است از جمله لهجه تبریز و اردبیل ارومیه لهجه زنجان و ساوه و همدان لهجه خراسان لهجه قشقایی

لهجه ترکی اسدآباد با لهجه ترکی دو شهر ترک نشین اطراف خود یعنی سنقر در غرب و بهار در شرق تفاوت دارد ولی این بدان معنی نیست که قابل فهم برای یکدیگر نباشد بلکه طرز ادای کلمات اندکی فرق دارد که البته این در بین روستاهای اطراف اسدآباد هم متغیر است به عنوان مثال از طرز ادای کلمات می توانیم بفهمیم که شخص گوینده از روستای آجین است یا خاکریز از کولینگ تپه است یا سیراوند .

حال به بررسی تعدادی از کلمات می پردازیم

کلمه اویان به معنی بیدار شو که این کلمه در لهجه ترکی اسدآباد اوءان یا اووان تلفظ می شود

اویاندی یعنی بیدار شد در ترکی اسدآباد اووانه با تشدید بر روی حرف ن یعنی دی در ترکی آذربایجانی در لهجه ترکی ما به نه با ن مشدد تبدیل شده است

توورک Türk یا همان ترک که لهجه اسدآباد تورک تلفظ می شود TÖrk

البته تفاوت فقط در اویان تورک نیست چون آنها بیدار شده اند و ما هنوز در خوابیم

هاچان به معنی کی{چه وقت} در ترکی اسدآباد هاچاخ و یا هاچاغ گفته می شود که به نظرم تلفظ اسدآباد صحیح تر از تلفظ آذری آن باشد چون در ترکی چاغ به معنی زمان است نه چان

گلدی = آمد در لهجه اسدآباد گلده یا گلله با ل مشدد تلفظ میشود یعنی حرف د به صورت سطحی تلفظ میشود یا اصلا تلفظ نمی شود و به جای آن حرف ل مشدد می گردد البته این قاعده در همه موارد صدق نمی کند مانند گئتدی = رفت در لهجه اسدآباد گدده تلفظ میگردد

گلی سن = می آیی در ترکی اسدآباد گلیرین

علی صاباح گله جک = علی فردا خواهد آمد در ترکی اسدآباد علی سحر گله جاخ{غ}

به جز مورد فوق که جک به جاخ یا جاغ تبدیل شده اکثر حروف خ که در آخر افعال ترکی آذری وجود دارند در ترکی اسدآباد به ک تبدیل می شوند مثل گئددوخ یعنی رفتیم که در اسدآباد گئددیک {گ} تلفظ می شود

در روستاهای اطراف اسدآباد هم تلفظ ها با هم متفاوت است مثلا خاکریزیها یا روستاهای دشت افشار محکم تر و اصولی تر از روستاهایی مانند دهبزان سیراوند یا حتی آجین تلفظ می کنند

صرف نظر از این تفاوتها اکثر کلمات مشترک است و ترکی آذر ی قابل فهم برای ترکهای اسدآباد است البته اگر ترکی آذری به صورت صحیح ادا شود نه با لهجه هایی که کلمات را ناقص ادا می کنند

وقت آن رسیده است که ترکهای اسدآباد هم به رنسانس زبان و ادبیات ترکی در ایران بپیوندند و زبان اجدادی خود را به صورت نوشتاری یاد بگیرند